Περπατώντας στο Ρέθυμνο και ανιχνεύοντας ψηφίδες της Ευρώπης

Μετά τις ξεναγήσεις στην ανατολική και στη δυτική ακτογραμμή του Ρεθύμνου το 2013 και στην Παλιά Πόλη από το 1985, ήρθε και η σειρά μιας νέας περιήγησης, με θέμα την ευρωπαϊκή ιστορία του Ρεθύμνου το περασμένο Σάββατο 21 Μαρτίου. Η ξενάγηση αυτή ζητήθηκε καταρχήν για δέκα συμμετέχοντες εκπαιδευτικούς στο πρόγραμμα Teachers 4 Europe (υπεύθυνη η συνάδελφος Σχολική Σύμβουλος Χαρά Ανδρεάδου), αλλά την παρακολούθησαν συνολικά 55 εκπαιδευτικοί, πολίτες του Ρεθύμνου αλλά και Ευρωπαίοι επισκέπτες, ενώ η λίστα αναμονής αναμένουν άλλοι 11. Ο εμψυχωτής της οφείλει ευχαριστίες στον Σύλλογο Κατοίκων Παλιάς Πόλης και ιδιαίτερα στους Θωμά Κρεβετζάκη και Κώστα Ανδρώνη για τη χορηγία του φυλλαδίου του προγράμματος που διανεμήθηκε, στο Τοπικό Τμήμα Δυτικής Κρήτης της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας και στον Γιώργο Καλούδη για τη διάθεση του εκθεσιακού της χώρου ως τελευταίας στάσης και χώρου διενέργειας της προβολής, στις εκδόσεις Mediteraneo και στη Στέλλα Καλογεράκη για την προσφορά υλικού και στους Νίκο Παπαλεξάκη, Στέλιο Δασκαλάκη και Αναστασία Πλατύραχου για την ξενάγηση σε επιμέρους στάσεις.

 

ΣΤΑΣΗ 1^Η. Δημοτικός Κήπος. Τόσο ο υφιστάμενος Κήπος όσο και οι τέσσερις προγενέστεροι (προ του 1850 στον Κάτω

Ο ΔΑΝΙΗΛ ΚΟΥΦΑΚΗΣ ΚΑΙ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1866-69. ΠΕΝΤΕ ΑΝΕΚΔΟΤΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ

 

Ό Δανιήλ Κουφάκης (κατά κόσμον Νικόλαος), γεννημένος στα Σελλιά της επαρχίας Άγιου Βασιλείου το 1826, εισήλθε πολύ ενωρίς, σε ηλικία μόλις πέντε ετών, στη Μονή Άγιου Ιωάννου Πρέβελη, όπου και έμαθε τα πρώτα του γράμματα. Σε βιογραφικό σημείωμα το όποιο συνέταξαν μετά τον θάνατο του, αναφέρεται ότι μόνο με ατομική προσπάθεια καί μελέτη καλλιέργησε και τελειοποίησε τις γραμματικές γνώσεις του. Όπως φαίνεται και από το ύφος των επιστολών πού δημοσιεύονται, αλλά και από το παραϋμνογραφικό ποίημα πού συνέθεσε για τους ήρωες καί μάρτυρες του Όλοκαυτίόματος του Αρκαδίου, ό Κουφάκης κατέχει σε υψηλό βαθμό τη γλώσσα – σε σχέση πάντα προς τις συνθήκες κάτω από τις όποιες απέκτησε την οποία ήταν παιδεία του.

Η μάχη των Σελλιών τον Ιούλιο του 1867

Τα Σελλιά (αεροφωτογραφία)

Ο αρχιστράτηγος των οθωμανικών δυνάμεων στην Κρήτη, κατά την επανάσταση 1866-1869 Ομέρ πασάς έχει  στις διαταγές του 25.000 οθωμανούς στρατιώτες. Μετά την νίκη του επί των επαναστατικών δυνάμεων στο οροπέδιο του Λασηθίου 21 Μαίου 1867, επιστρέφει στο Ηράκλειο και από εκεί στα Χανιά. Oι δυνάμεις των στρατηγών του, Ρεσίτ πασά και Αλή Σαρχός πασά, κινήθηκαν προς τη Μεσαρά. Στη μάχη της Γέργερης (13 Ιουνίου) οι Τούρκοι είχαν βαριές απώλειες. Ο Ομέρ έφτασε σε λίγες μέρες με πλοία στο Τυμπάκι της Μεσαράς, για να οργανώσει τώρα την εκστρατεία του στα Σφακιά. Στις 23 Ιουνίου ένα τμήμα του στρατού του πέρασε με πλοία στα Σφακιά, ενώ άλλα τμήματα βάδισαν κατά της επαρχίας αυτής δια ξηράς. Εισβάλλοντας από δύο σημεία ο Ρεσίτ και ο Μεχμέτ προχώρησαν στο οροπέδιο του Ασκύφου, όπου συναντήθηκαν με τις δυνάμεις του Ομέρ. Με συντονισμένες επιχειρήσεις και παρά την ηρωική αντίσταση των Σφακιανών και των άλλων Κρητικών, που είχαν προστρέξει από παντού, ανάμεσα σ΄ αυτούς και οι Σελλιανοί, ο Ομέρ κατόρθωσε να υποτάξει ολόκληρη την επαρχία και να την καταστρέψει για μια ακόμη φορά. Ωστόσο ο φοβερός καύσωνας και η έλλειψη νερού ανάγκασαν τους Τούρκους να εγκαταλείψουν την επαρχία.

Ένας δάσκαλος από τα Σελλιά που άφησε μνήμες αγαθές και … στην Καστοριά!

Ο Νικόλαος Α. Γύπαρης ως Επιθεωρητής Δημοτικών Σχολείων Καστοριάς. Η φωτογραφία προέρχεται από το βιβλίο «Οι Σελλιανοί» του Κ.Ι. Ανδρεδάκη (σελ. 143).

Τις βασικές πληροφορίες και τους πρώτους θετικούς σχολιασμούς για το ασυνήθιστα προοδευτικό αυτό πρόσωπο τους οφείλομε, πρέπει να πω, στον κ. Κώστα Ι. Ανδρεδάκη,
συγγραφέα ενός χρησιμότατου βιβλίου με τίτλο «Οι Σελλιανοί» (Ρέθυμνο 2003).

Να μη ματιαστεί! (maşallah!).

 Ξεδοντιασμένος και κουτσοτρούλης θαυμάζεται από τους τουρίστες

Το τζαμί της Μεγάλης Πόρτας ή τζαμί της βαλιδέ σουλτάνας, ιδρύθηκε από την βαλιντέ (βασιλομήτορα) του σουλτάνου Μεχμέτ Δ’, βαλιντέ σουλτάν Τουρχάν, χαντιτζέ του σουλτάνου Ιμπραΐμ. Η βαλιδέ σουλτάνα Τουρχάν δεν έχει καμία σχέση με την Ρεθεμνιώτισσα στην καταγωγή, βαλιδέ σουλτάνα Ρεμπιά Γκιουλνούς, που πολλοί θεωρούν εσφαλμένα, ότι έχτισε το τζαμί της Μεγάλης Πόρτας. Η βαλιδέ σουλτάνα Τουρχάν ίδρυσε επίσης, ένα σχολείο στο Ρέθυμνο. Για τη συντήρησή του τζαμιού και του σχολείου ίδρυσε ευαγές ίδρυμα, που περιελάμβανε τις προσόδους από το χωριά Πηγή του Ρεθύμνου και Τσικαλαριά των Χανίων, από ένα χαμάμ, που επίσης ίδρυσε στην πόλη, και από τα καταστήματα  γύρω από το τζαμί.

Σεπτέμβρης 2012, Όταν το πελέκι είχε μετακινηθεί

Πάνω από την είσοδο του τζαμιού υπάρχει επιγραφή με χρονολογία 5 Ιουλίου 1816, που αναφέρεται σε επισκευή του από τον Χιλμί Ιμπραΐμ Πασά.Η παλαιότερη, μνεία, για το τζαμί είναι στα 1654. Ο μιναρές του διαθέτει ένα κυλινδρικό εξώστη. Πάνω από την είσοδο του έχει τοποθετηθεί επιγραφή που χρονολογεί τον μιναρέ στο έτος 1878 και αναφέρει ότι ο μιναρές κτίστηκε από τον Μεχμέτ Αγά Μπολανάκη. Κάτω από τον εξώστη του μιναρέ υπάρχει αραβική επιγραφή με την ευχή «Να μη ματιαστεί!» (maşallah!), καθώς και ανάγλυφη πεντάλφα. Η κρήνη του τζαμιού διασώζεται σήμερα μέσα σε κατάστημα επί της οδού Βοσπόρου.

Μιχαήλ Σαββάκης (Σελλιά 1863- Χανιά 1942)

 

 «…Επί της εν λόγω επιχειρήσεως προσέλαβεν ως μηχανικόν του το Εφκάφιον, τον άριστον εκ των μηχανικών Κύριον Σάββαν του οποίου ο εις πους έλειπε και έφερεν ως τοιούτον ξύλινον…». Ψάχνοντας το 2002 για τον μηχανικό του υδραγωγείου και της ύδρευσης της πόλης του Ρεθύμνου, είχα παρατηρήσει την παραπάνω φράση, σε μία επιστολή του Μουχαρέμ Νουμανάκη προς τον Μιχαήλ Παπαδάκη. Τον μηχανικό αυτόν, ως Σάββα με το ένα πόδι, χρησιμοποιούσε η πλειονότητα της μέχρι τότε Ρεθεμνιώτικης βιβλιογραφίας. Τότε, δεν φανταζόμουν ότι ο Σάββας με το ένα πόδι ήταν χωριανός μου από τα Σελλιά και ο μεγαλύτερος μηχανικός δημοσίων και ιδιωτικών έργων της εποχής του. Η πλειονότητα των χωριανών μου, ανάμεσα σε αυτούς και εγώ, καθως και πολλοί σημερινοί συγγενείς του αγνοούσαν την ιστορία τόσο τη δική του όσο και της οικογενείας του, που προσέφεραν τόσα πολλά στην Κρήτη. Υπήρχε μία αναφορά ότι ο Μιχαήλ Σαββάκης είχε καταγωγή από το Ροδάκινο, η οποία όμως έχει καταρριφθεί μετά την έρευνα και την καταγραφή του γενεαλογικού του δένδρου από τον Κωστή Ανδρεαδάκη.

Πλοία που έκαναν δρομολόγια Πειραιά-Κρήτη μετά τον πόλεμο

Αυτή η εργασία πρωτοδημοσιεύτηκε   στο http://www.cretaclassicclub.gr/index.php?topic=118.0 στις 17-12-2011 απ΄όπου τη δανειζόμαστε για να γίνει  γνωστή  σε περισσότερο κόσμο

ΚΑΔΙΩ

Το ΚΑΔΙΩ ξεκίνησε σαν μια ταπεινή κορβέτα τύπου Flower, από αυτές που έφτιαξαν κατα δεκάδες οι σύμμαχοι για τις ανάγκες του πολέμου.
Ήταν βασισμένες στα προπολεμικά σχέδια φαλαινοθηρικών. Τέτοια ήταν και το ΛΗΜΝΟΣ του Τυπάλδου, το ΕΡΜΟΥΠΟΛΙΣ του Φουστάνου και άλλα.
Σχετικά με την ιστορία του ΚΑΔΙΩ ως Καναδέζικη κορβέτα OWEN SOUND:
Ναυπηγήθηκε στα: Collingwood Shipyards Ltd. (Collingwood, Ontario, Canada)
Παραγγέλθηκε στις 2 Ιανουαρίου 1942,  καθελκύστηκε στις 11 Νοεμβρίου 1942 και παραδόθηκε στις 17 Νοεμβρίου 1943. Παροπλίστηκε στις 19 Ιουλίου 1945. Πουλήθηκε και ήλθε στην Ελλάδα, με το όνομα Καδιώ, το 1945.
Αρχικά το πλοίο ταξίδευε για την συμφερόντων Σιγάλα «Cadia Cia de Nav SA» και με σημαία Παναμά. Σήκωσε Ελληνική σημαία -το 1949- με σκοπό να μπεί στη γραμμή της Κρήτης για την «Κρητική Ατμοπλοϊα», πιθανότατα ναυλωμένο σε αυτή.
Το όνομα του πλοίου το πήρε από τη μυθική μορφή της Καδιώς Σιγάλα.
Η γυναίκα που την θαύμαζε ο Α. Ωνάσης. Η γυναίκα αυτή γεννήθηκε το 1882 και πέθανε το 1962. καταγόταν από την Οία της Σαντορίνης και ήταν μια από τις σημαντικότερες μορφές της ελληνικής ναυτιλίας.
Το 1950 το πλοίο πέρασε στην κόρη της Καδιώς, την Τέτη Μαμάη και κατόπιν διαφημιζόταν για την «Ατμοπλοΐα Υιών Γ. Σιγάλα». Όχι όμως για πολύ…
Στα τέλη του 1953 μια αίτηση πώλησης του ΚΑΔΙΩ στο εξωτερικό δεν έγινε δεκτή από την Ελληνική κυβέρνηση (χρειαζόταν τότε η σχετική άδεια) και έτσι αποφασίστηκε να παροπλιστεί.
Το ΚΑΔΙΩ έμεινε δεμένο για 10 χρόνια μέχρι που διαλύθηκε το 1964 στο Πέραμα.

                                                                                                          ΚΑΔΙΩ

Οίκοι ανοχής στην «πολιτεία της ανοχής»

Κυκλοφόρησε το νέο βιβλίο του Χάρη Παπαδάκη – Νταραμανελίτη.

Βιβλιοκριτικές

Του Μανώλη Κούνουπα Χαρίδημος Ανδρ. Παπαδάκης: Οίκοι Ανοχής «Στην πολιτεία της ανοχής»

 «Ποια τάχα φουρτούνα

φουρτούνιαζε μέσα μου

και ποια ανεμοζάλη.

ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΡΕΘΥΜΝΟΥ ΤΟΥ 1893.

 

Ας μεταφερθούμε νοερά στο Ρέθυμνο του 1893. Είναι μια μικρή επαρχιακή πόλη περίπου 9000 κατοίκων, από τους οποίους το ¼ Χριστιανοί και τα ¾ Οθωμανοί. Οι κάτοικοι συνωστίζονται και ασφυκτιούν μέσα στα τείχη, δεδομένου ότι δεν επιτρέπεται η επέκταση της πόλης εκτός των τειχών.

Αμιλκάρε Τσιπριάνι (Amilcare Cipriani)

 Ο Ιταλός Φιλέλληνας Αναρχικός Εθελοντής στις Κρητικές Επαναστάσεις.

 

http://carot-cherries.blogspot.com/

Στο παρελθόν υπήρξαν αναρχικοί και ριζοσπάστες γενικότερα , που θεωρούσαν ότι ο αγώνας για την απελευθέρωση ενός καταπιεσμένου έθνους , όχι μόνο δεν αντιφάσκει με τις αρχές τους , αλλά αποτελεί αναπόσπαστο μέρος τους. Σε αντίθεση λοιπόν, με διάφορες σύγχρονες ιδεοληψίες, οι αναρχικοί αντιλήφθηκαν τους αγώνες εθνικής απελευθέρωσης ως προέκταση των κοινωνικών αγώνων και των αγώνων για την απελευθέρωση του ανθρώπου. Πολλοί από αυτούς ,που αγωνίστηκαν στο πλευρό των Ελλήνων , κατά της Οθωμανικής σκλαβιάς , πέθαναν κατόπιν στα οδοφράγματα της Κομμούνας του Παρισιού.